1. Vài nét về nhạc sĩ
Nhạc sĩ Piot Ilich Tchaikovsky sinh ngày 25/4/1840 ở Votkinxco tại miền Uran trong một gia đình kĩ sư mỏ. Những giai điệu không thể nào quên, những sắc màu mạnh mẽ và sự xúc cảm vô bờ bến trong từng tác phẩm của Tchaikovsky từ lâu đã đưa ông trở thành một trong những nhà soạn nhạc nổi tiếng của thế giới. Giới phê bình nghệ thuật và nhiều chuyên gia âm nhạc gặp khó khăn trong việc đánh giá một cách đầy đủ về sự độc đáo và tài năng của ông. Gia đình ông thuộc diện trí thức quý tộc hạng trung, từ nhỏ ông đã say mê âm nhạc nhưng lại không được sớm chăm sóc và phát triển tài năng. Ông đã theo học trường luật nhưng vì niềm say mê âm nhạc nên ông đã quyết định từ bỏ ngành luật và học tại nhạc viện St. Peterburg. Thời gian học tập ở nhạc viện, ông đã sáng tác rất nhiều tác phẩm nổi tiếng, sau đó ông trở thành giảng viên và tiếp đó là làm giáo sư của nhạc viện Matxcova.
Các sáng tác của Tchaikovsky chiếm một vị trí đặc biệt trong nền âm nhạc Nga và âm nhạc châu Âu cuối thế kỉ XIX. Âm nhạc của Tchaikovsky là sự kết hợp nhuần nhuyễn âm nhạc dân gian Nga với âm nhạc thế giới. Ông không chỉ có vai trò là một nhà soạn nhạc mà còn là một nhà sư phạm, nhà phê bình, chỉ huy. Rõ ràng, đó là một con người rất tài năng. Tchaikovsky đã nhiều lần đi biểu diễn ở nước ngoài với tư cách là một nhạc trưởng, vào những năm 90 của thế kỉ XIX ông đã dành được rất nhiều vinh quang….
Tchaikovsky sáng tác rất nhiều thể loại như Nhạc kịch, Vũ kịch, Giao hưởng, Concerto, và hàng trăm các tác phẩm thính phòng khác. Có thể kể đến những tác phẩm nổi tiếng của Tchaikovsky như vở nhạc kịch “ Cô gái Oocleăng”, vở nhạc kịch “Evgene Onegin”, “ Con đầm pich”, bản Giao hưởng số 1 “Giấc mơ mùa đông”, vở Vũ kịch “Hồ thiên nga”, Tổ khúc “Bốn mùa”….
1.2. Nội dung của các tiểu phẩm tiêu biểu trong Tổ khúc “Bốn mùa”
Nếu như Tổ khúc “Bốn mùa” của Antonio Vivaldi là một bộ gồm bốn Concerto cho violin và dàn dây gồm bốn chương Xuân, Hạ, Thu, Đông thì Tổ khúc “Bốn mùa” của P.I.Traikovsky lại gồm 12 tiểu phẩm viết cho piano tương ứng với 12 tháng trong năm.Tuy nhiên, ngoài sự giống nhau về tên gọi, hai Tổ khúc này đều được xuất bản kèm với những thi phẩm hỗ trợ cho sự tưởng tượng của thính giả khi nghe.
“Bốn mùa” của P.I.Tchaikovsky là một kiểu nhật kí rất độc đáo của nhạc sĩ, ghi lại những bức tranh thiên nhiên, những bức tranh về cuộc sống con người rất chân thực và gần gũi. Nhiều chuyên gia đã cho rằng: “P.I.Tchaikovsky thực sự đã trở thành một họa sĩ trên chính cây đàn piano và thật hiếm có một nhạc sĩ nào yêu cuộc sống như P.I.Tchaikovsky, mỗi ngày trôi qua đều có ý nghĩa riêng biệt và để lại nhiều cảm xúc nuối tiếc trong ông”. Với P.I.Tchaikovsky, bốn mùa ở nước Nga đều là những mùa lễ hội.
Tổ khúc “Bốn mùa” gồm 12 tiểu phẩm tương ứng với 12 tháng trong năm, có những tên gọi khác nhau và được kèm theo lời dẫn bằng thơ của các thi sĩ nổi tiếng của nước Nga thời kỳ bấy giờ.
Tháng 1 : Bên lò sưởi (Đề thơ A.C Puskin).
Tháng 2 : Lễ tiễn mùa đông (Đề thơ P.A.viazemski).
Tháng 3 : Chim sơn ca (Đề thơ A.N.Maikov).
Tháng 4 : Hoa xuyên tuyết (Đề thơ A.N.Maikov).
Tháng 5 : Những đêm trắng (Đề thơ A.A.Fet).
Tháng 6 : Khúc hát người chèo thuyền (Đề thơ A.N.plesheev).
Tháng 7 : Bài ca cắt cỏ (Đề thơ A.V Koltsov).
Tháng 8 : Mùa gặt (Đề thơ A.V.Koltsov).
Tháng 9 : Đi săn (Đề thơ A.S.Pushkin).
Tháng 10 : Bài ca mùa thu (Đề thơ A.K.Tolstoi).
Tháng 11 : Trên xe tam mã (Đề thơ N.A.Nhecrasov).
Tháng 12 : Hội mùa đông (Đề thơ N.A.Nhecrasov).
Bằng âm nhạc của mình, P.I.Tchaikovsky đã vẽ nên bức tranh trung thực về phong cảnh với những khoảng không vô biên của những cánh đồng Nga, các phong tục tập quán ở nông thôn, các bức tranh đời sống thành thị, những cảnh sinh hoạt âm nhạc của người dân Nga. Mọi sinh hoạt của đất nước Nga đều được tái hiện trong Tổ khúc. Như vậy, những bức tranh thiên nhiên, những bức tranh sinh hoạt được hiện lên trong Tổ khúc một cách chân thực nhất và cũng không thiếu phần lãng mạn.
Hầu hết các tiểu phẩm trong Tổ khúc đều được viết ở hình thức ba đoạn phức dạng Trio với sơ đồ cấu trúc chung đó là A – B – A’. Trong đó, cấu trúc của mỗi phần trong mỗi tiểu phẩm là khác nhau và có tính chất phát triển rất mạnh mẽ.
1.2.1. Những bức tranh thiên nhiên.
Tổ khúc “Bốn mùa” của P.I. Tchaicovsky là tập hợp của rất nhiều bức tranh thiên nhiên thi vị, đầy màu sắc mà tạo hoá đã ban tặng cho nước Nga. Đó là vẻ đẹp nồng nàn, lãng mạn của “Bức tranh mùa thu”, của những bông hoa tuyết, của những cánh chim sơn ca hay những khoảnh khắc kì diệu đầy bí ẩn của thiên nhiên, vũ trụ vào “Những đêm trắng”. Những bức tranh tuyệt vời của thiên nhiên nước Nga được vẽ lên với những cánh đồng lúa mì chạy dài đến tận chân trời vào tháng tám, những “ánh nắng vàng sóng sánh khắp bầu trời vào tháng ba, hình ảnh quyến rũ của những con kênh, rạch hiện lên trên nền nhạc của những bản Barcarola truyền thống vào tháng sáu…. Tất cả đều hòa chung lại thành một bức tranh lớn, đó là bức tranh về nước Nga xinh đẹp được thiên nhiên hết mực ưu đãi.
Người ta đánh giá rằng, không một nhạc sĩ nào mà âm nhạc lại gần gũi với thiên nhiên như âm nhạc của P.I.Tchaikovsky. Ông yêu thích vẻ đẹp thiên nhiên nước Nga kể cả vào mùa đông, thời điểm mà mọi con đường đều trở nên băng giá, thiên nhiên rơi vào trạng thái tĩnh hoàn toàn, dường như không còn sự sống. Cũng chính vì lẽ đó, những bài thơ âm nhạc về thiên nhiên Nga ra đời.
Mỗi một tiểu phẩm của P.I.Tchaikovsky trong tổ khúc này đều mang tình yêu sâu sắc của ông đối với thiên nhiên, xứ sở. Những tình cảm thiêng liêng ấy gắn kết với tâm hồn nghệ sĩ đã mang âm nhạc của ông vượt ra khỏi biên giới nước Nga, đến với tâm hồn những người yêu âm nhạc trên toàn thế giới.
Tiểu phẩm tháng 5 “Những đêm trắng”.
Mở ra một không gian kì diệu, huyền ảo của thiên nhiên, vũ trụ. Điều đặc biệt là cảnh quan thiên nhiên tuyệt vời này chỉ có ở một số vùng miền Bắc nước Nga. “Đêm trắng” là cách gọi các đêm tháng năm ở miền Bắc Nga, trong đó có thành phố St. Peterburg, nơi mà trong tháng này đêm cũng sáng gần như ban ngày. Thành phố St. Peterburg là nơi P.I.Tchaikovsky đã có khoảng thời gian dài gắn bó. Tại đây ông đã trải qua thời niên thiếu, được công nhận là một nhạc sĩ, chính nơi đây ông đã đạt tới nhiều thành công trong sự nghiệp, và cũng chính tại đây ông đã giã từ cuộc sống. “Những đêm trắng” luôn luôn được gắn liền với những cuộc dạo đêm đầy chất thơ và tràn đầy tiếng hát. Hình ảnh những đêm trắng được rất nhiều hoạ sĩ thể hiện trên các tác phẩm của mình, và được ngợi ca không kém trong thi ca. Lời đề từ của tiểu phẩm được lấy lời thơ của nhà thơ A. A. Fet.
“Đêm đẹp sao! Vạn vật đều hạnh phúc!
Cảm ơn người, miền đất trắng nửa đêm!
Từ vương quốc của giá băng, bão tuyết
Tháng năm về trong veo, lồng ngực căng tràn!”
A.A. Fet
“Tiểu phẩm là bức tranh phong cảnh bằng âm nhạc, và hình tượng chủ đạo của nó là những đêm trắng ở St.Petecburg. Phần mở đầu bao gồm những giai điệu ngắn, như nhịp thở, gợi cho ta nhớ sự tĩnh lặng trên đường phố St.Peterburg vào những đêm trắng, đến tâm trạng cô đơn, đến những ước mơ, hoài bão của con người. Phần thứ hai tâm trạng có sự thay đổi, âm nhạc trở nên rộn ràng hơn, thiết tha hơn, và ngắt quãng hơn, những tình cảm dâng trong tâm hồn đến cao trào, đến mức trở thành hân hoan mừng vui. Ở phía cuối phần thứ hai là một bước chuyển ngắn sang phần kết, khép lại cả tiểu phẩm. Tâm trạng trở lại ôn hoà, và trước thính giả bức tranh những đêm trắng miền bắc trong thành phố Peterburg với vẻ đẹp thâm nghiêm lại dần hiện ra, như khép lại một đêm thật đẹp, thật rộn ràng với những hoạt động âm nhạc của người dân”[www.vnmusic.com.vn].
Tiểu phẩm tháng 10 “Bài ca mùa Thu”
Nếu như tháng 5 miêu tả vẻ đẹp lung linh huyền ảo của “những đêm trắng” hay sự bí ẩn của thiên nhiên, vũ trụ thì tháng 10 lại miêu tả về “cái chết” của vạn vật vào mùa thu.
Mùa thu là mùa được ca ngợi nhiều nhất trong văn học nghệ thuật thế giới. Với mùa thu, các nhà thơ, nhà văn, hoạ sĩ và các nhạc sĩ có vô vàn những tác phẩm về đề tài này. Tôi chưa từng biết đến mùa thu của nước Nga trước đây. Những bức tranh mà tôi có đều là những bức tranh về mùa đông Nga lạnh giá nhưng vô cùng tươi đẹp. Tôi chỉ biết về mùa thu Việt, mùa thu đất nước tôi. Mùa thu tổ quốc tôi với những chiến công hiển hách, những vẻ đẹp dịu dàng, đã đi vào lịch sử văn học với những câu thơ bình dị mà đầy chất thơ của Nguyễn Khuyến với chùm ba bài thơ thu “Thu điếu”, “Thu vịnh”, “Thu ẩm” hay bài thơ “Đây mùa thu tới” của nhà thơ Xuân Diệu với hình ảnh thơ tuyệt đẹp không bao giờ nhạt nhoà trong tâm trí của người đọc, hay hình ảnh thơ “Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội; Những phố dài xao xác hơi may; người ra đi đầu không ngoảnh lại; sau lưng thềm nắng lá rơi đầy” của một mùa thu Hà Nội đầy oanh liệt trong bài thơ “Đất nước” của Nguyễn Đình Thi và hình ảnh mùa thu ở rất nhiều nhà thơ khác nữa.
Hình ảnh mùa thu còn đi vào trong âm nhạc Việt Nam với rất nhiều bài hát đặc biệt là về thủ đô Hà Nội, mảnh đất ngàn năm văn hiến. Thu Hà Nội đẹp với những rặng liễu xanh, những con đường nhỏ, những quán cóc liêu xiêu hay những cây cơm nguội vàng, cây bàng lá đỏ, những mái ngói thâm nâu, những con đường tràn ngập mùi hoa sữa…
Những cảm xúc về mùa thu sẽ không bao giờ vơi cạn, như dòng suối nguồn chảy mãi về biển lớn nghệ thuật. Mùa thu Việt Nam là như vậy, còn mùa thu của nước Nga thì sao? Khi tìm hiểu về tiểu phẩm Tháng 10 của P.I.Tchaikovsky tôi mới hiểu một phần nào về mùa thu của nước Nga. Mỗi một dân tộc có một nền văn hoá khác nhau, có những lối tư duy không giống nhau và có những cảnh sắc cũng không giống nhau. Mùa thu nước Nga cũng đi vào thi ca như một niềm kiêu hãnh của dân tộc. Âm nhạc cũng không phải là ngoại lệ bởi mùa thu Nga tuyệt đẹp, mùa mà thiên nhiên Nga được thiên nhiên khoác cho bộ cánh vàng lộng lẫy, xen lẫn với vô vàn các sắc màu khác. Ta có thể tưởng tượng mình đang được đi trong những cánh rừng Nga với một nền trời trong xanh, dưới chân là một tấm thảm vàng óng ả. Bất chợt gặp một cơn gió ta sẽ được tận hưởng những cơn mưa lá nhẹ nhàng. Một thời điểm thật lãng mạn, thật đẹp. Thế nhưng cũng có những thời điểm thu hoàn toàn khác – thu buồn, bởi đó là mùa chết của thiên nhiên, gắn liền với một mùa hè đã qua, một mùa vui vẻ, hạnh phúc, ấm áp đã đi qua. Đông sắp sang, những cánh rừng đang trút sạch bộ áo sặc sỡ của mình đề lại cho thiên nhiên những thân cây gầy guộc, tội nghiệp hứng chuẩn bị lấy cái lạnh sắp tràn về. Những con thú đã kiếm nơi để ngủ đông, cây cỏ trơ trụi, đây là một trong những trang buồn nhất, bi thảm nhất của mùa thu và trong tiểu phẩm Tháng mười – “Bài ca mùa thu”, P.I.Tchaikovsky đã diễn tả những trang bi thảm ấy. “Bài ca mùa thu” chiếm một vị trí rất quan trọng trong tổ khúc. Bởi màu sắc bi kịch của mình, nó trở thành trung tâm, thành đoạn tổng kết tất cả mọi điều đã được kể về cuộc sống Nga và thiên nhiên Nga. Tháng mười “Bài ca mùa thu” là bài ca về sự héo úa, lụi tàn của thiên nhiên và sự sống. Trong giai điệu tràn đầy những nốt buồn, như những tiếng thở dài. Đoạn hai xuất hiện đôi chỗ cao trào, như sự thể hiện hy vọng vào cuộc sống và cuộc vật lộn để tự bảo vệ mình. Nhưng phần ba, nhắc lại phần đầu, trở lại với những tiếng thở dài buồn bã, và kết thúc bằng sự héo tàn vô vọng, cái chết trọn vẹn.
“Mùa thu lá rụng khắp vườn nghèo
Nhuộm vàng cả gió cuốn bay theo…”
A.K. Tolstoi
“Bài ca mùa thu” giống như một bức phác thảo trữ tình tâm lý, trong đó phong cảnh và tâm trạng con người đã hoà nhập làm một. Nhạc sĩ đã viết: “Ngày ngày tôi đi dạo rất xa, cố tìm cho mình một góc nhỏ ấm áp trong rừng và tận hưởng bầu không khí thu tràn ngập mùi lá rụng, sự yên tĩnh và cái quyến rũ của phong cảnh mùa thu với những sắc màu đặc trưng của nó”.
Ngoài hai tiểu phẩm: Tiểu phẩm tháng 5 “Những đêm trắng”,Tiểu phẩm Tháng 10 “Bài ca mùa thu”, trong Tổ khúc còn một số tiểu phẩm khác cũng xây dựng nên những bức tranh tươi đẹp của những mùa khác nhau như: “Chim sơn ca” – tháng 3, “Hoa xuyên tuyết” – tháng 4. Tất cả đã vẽ lên bức tranh thiên nhiên nước Nga thực sự quyến rũ và đầy màu sắc.
1.2.2. Những bức tranh sinh hoạt.
Bên cạnh những bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, đầy màu sắc của tháng 5 và tháng 10, cuộc sống con người hiện lên cũng rất thi vị và hết sức sống động. Hình ảnh người dân nước Nga được xuất hiện một cách chân thực nhất trong hầu hết các tiểu phẩm. Qua đó, tác giả đã xây dựng một bức tranh sinh hoạt của con người rất bình dị mà gần gũi. Tất cả các hoạt động thường ngày được tái hiện rõ nét thông qua các tiểu phẩm Tháng 1 “Bên lò sưởi”, Tháng 2 “Lễ tiễn mùa đông”, Tháng 6 “Khúc hát người chèo thuyền”, Tháng 7 “Bài ca cắt cỏ”, Tháng 8 “Mùa gặt”, Tháng 9 “Đi săn”, Tháng 11 “Trên xe tam mã”, Tháng 12 “Hội mùa đông”. Đó là những bức tranh đầy đủ nhất, chân thực nhất về cuộc sống của người dân nước Nga lãng mạn và thi vị.
Tháng 6 “Khúc hát người chèo thuyền” tái hiện phong cảnh thơ mộng, lãng mạn của người dân thành phố St.Peterburg đi lại trên những con kênh đào vào mùa nước lớn bằng những chiếc thuyền nhỏ. Và trong cảnh sinh hoạt lãng mạn như vậy không thể thiếu những khúc hát Barcarola truyền thống. Các khúc hát này trở nên rất phổ biến trong nền âm nhạc Nga đầu thế kỷ XIX, và trở thành một phần không thể thiếu trong âm nhạc trữ tình Nga, đi vào thi ca Nga và cả hội hoạ.
“Khúc hát người chèo thuyền” vẽ nên phong cảnh sinh hoạt của người dân Peterburg trong tổ khúc “Bốn mùa“. Thậm chí ngay cả tên gọi của nó cũng làm người ta nhớ đến những con kênh đào và những dòng sông của Thủ đô phương Bắc.
Nào ta lên bờ thôi,
Dưới chân ta những con sóng nhỏ
Đang chờ dịu dàng hôn.
Và trên đầu ta chỉ còn
Những vì sao buồn bí hiểm.
A.N. Plesheev
Mở đầu tiểu phẩm là một giai điệu phóng khoáng vang lên rất ấm áp và gợi cảm, khiến người nghe như cảm thấy dường như cũng bị lắc lư, chòng chành theo nhạc đệm gợi nhớ đến tiếng ngân của đàn ghita và man – đô – lin trong các bản Barcarola truyền thống. Phần tiếp theo tâm trạng thể hiện trong âm nhạc trở nên vui tươi hơn và trong sáng hơn, người nghe dường như thấy cả những nhịp chèo khua nước nhanh hơn, vang hơn. Nhưng rồi sau đó tất cả lại trở về bình ổn, và giai điệu trở về như ban đầu. Tiểu phẩm kết thúc bằng những âm thanh nhỏ dần và cùng với nó những giọng ca cùng với tiếng sóng vỗ cùng dần tắt. Tiểu phẩm được kết thúc rất nhẹ nhàng, giống như hình ảnh chiếc thuyền nhỏ đã đi xa rồi khuất dần sau những khoảng mênh mông của thiên nhiên.
Tháng 8 “Mùa gặt”
Mùa gặt là mùa thu hoạch lúa mì chín vàng trên các cánh đồng. Mùa gặt trong cuộc sống của nông dân Nga là một thời gian lao động rất vất vả nhưng tràn đầy niềm vui. Cả gia đình làm việc cật lực ngoài đồng từ sáng sớm đến tối mịt, và tất nhiên không thể thiếu các bài hát dân gian, những bài ca phục vụ lao động. Đó là một không gian sinh hoạt tràn ngập tiếng ca, nó thể hiện niềm lạc quan, yêu đời, yêu cuộc sống lao động của người dân Nga.
“Trên đồng cả nhà ta vung hái
Cắt ngang thân lúa mạch cao cao!
Từng bông nặng trĩu hạt
Xếp thành lượm đi nào!
Rồi thâu đêm suốt sáng
Vang tiếng xe về làng”.
A.V. Koltsov
“Mùa gặt” là một bức tranh lớn về cuộc sống nông thôn. Đó là một tiểu phẩm mở dành cho piano vẽ nên một bức tranh hoàn mỹ về cuộc sống đời thường của người nông dân. Trong đó ta thấy sự nhộn nhịp, náo nhiệt của một công việc tập thể rất lớn của những người nông dân, thể hiện sự đoàn kết, hăng say lao động của các thành viên trong gia đình.
Bức tranh “Mùa gặt” của P.I.Tchaikovsky hết sức gần gũi và quen thuộc, nó rất giống với phong cảnh vụ mùa ở những vùng nông thôn Việt Nam. Một không gian lao động yên bình và ngập tràn niềm vui.
Ở đoạn hai, không còn sự hiện diện của bức tranh lao động nữa mà được thay thế bằng bức tranh phong cảnh nông thôn trữ tình, đặc trưng cho phong cảnh miền Trung nước Nga, nơi đang diễn ra cảnh gặt hái với sự hăng say của con người. Và âm nhạc trong đoạn này khiến người ta liên tưởng đến những dòng viết của nhạc sĩ: “Tôi không thể diễn tả hết sức quyến rũ của nông thôn và phong cảnh Nga đối với bản thân mình”. Chính vì lẽ đó mà P.I.Tchaikovsky đã vẽ nên bức tranh nông thôn đầy màu sắc, đẹp đẽ và trữ tình đến vậy.
Tháng 11 – “Trên cỗ xe tam mã” xây dựng nên một bức tranh sinh hoạt hết sức đặc trưng của nước Nga vào những ngày đầu mùa đông.
“Đừng nhìn đường rầu rĩ thế em yêu,
Đừng cúi nhìn vết xe tam mã.
Trước con đường vạn dặm,
Em đừng mang theo nỗi khắc khoải trong tim.”
N.A.Nhecrasov
Xe tam mã là loại xe thường thấy ở Nga với ba con ngựa đóng chung một ách và được sử dụng rất nhiều vào những ngày mùa đông. Nó thường được trang trí bằng những cái chuông nhỏ, reo vui theo nhịp xe chạy, tiếng trong như tiếng bạc. Người Nga rất thường có các cuộc dạo chơi trên xe tam mã, và đó chính là đề tài cho nhiều bài hát dân ca. Sự xuất hiện của tiểu phẩm “Trên cỗ xe tam mã” thường được đánh giá như niềm hy vọng vào cuộc sống, mặc dù nhìn chung âm nhạc ở đây khá buồn. “Những cơn lạnh nối tiếp nhau, dù mặt trời vẫn còn sưởi ấm đôi chút. Cây cối nằm dưới lớp tuyết màu trắng bạc, và bức tranh phong cảnh mùa đông đó đẹp đến mức khó có thể tả hết bằng lời” – chính P.I.Tchaikovsky đã viết như vậy.
Tiểu phẩm bắt đầu với một giai điệu phóng khoáng, gợi nhớ những bài hát dân ca Nga mênh mang, rồi xuất hiện những tiếng vọng buồn, những suy tư, nhưng tiếng chuông ngân rung ngày càng rõ ràng hơn. Tiếng chuông vui vẻ dường như tạm thời che lấp và lấn át tâm trạng buồn, nhưng rồi giai điệu đầu tiên đã xuất hiện trở lại, lần này là bài hát của người đánh xe và được đệm bằng những chiếc chuông. Những nốt nhạc nhỏ dần, rồi tan hẳn khi chiếc xe đã đi xa và khuất dần.
Tiểu kết.
Với những giai điệu hết sức lãng mạn, giàu chất thơ, Tổ khúc “Bốn mùa” là tập nhật kí bằng âm thanh vô cùng độc đáo của P.I. Tchaikovsky. Bằng nghệ thuật âm nhạc, ông đã ghi lại những dòng cảm xúc hết sức chân thực khi được tận hưởng những cảm giác khác nhau sau mỗi ngày đi qua. Tổ khúc “Bốn mùa” đã lưu lại những khoảnh khắc tuyệt vời nhất, những bức tranh tuyệt diệu mà thiên nhiên ban tặng cho nước Nga, bên cạnh đó là những bức tranh hoạt sống động, giàu màu sắc của con người. Tất cả đều rất đẹp mà gần gũi. Trong đó, thiên nhiên và con người như hoà quyện vào nhau, mỗi thời điểm, mỗi khoảnh khắc của thiên nhiên đều gắn liền với những hoạt động, những lễ hội của con người với cuộc sống hết sức náo nhiệt. Tất cả những hoạt động đó được diễn ra theo trình tự không gian, thời gian rất rõ ràng, nó giống như một vòng tròn luân hồi được diễn ra theo đúng quy luật của tụ nhiên, đó là một quá trình trọn vẹn của sự sống. Mùa xuân, cây cối đâm chồi nảy lộc, cuộc sống bắt đầu sinh sôi và được gắn liền với những cánh chim sơn ca, những lễ hội tiễn mùa đông, hội mùa đông….Sau đó, cuộc sống diễn ra với những hoạt động náo nhiệt của con người như cắt cỏ, đi săn, ngày mùa….Cuối cùng, cuộc sống khép lại với sự héo úa, bi thương của van vật vào mùa thu, tiếp đó là sự hồi sinh, bắt đầu một cuộc sống mới….Như vậy, Tổ khúc “Bốn mùa” là tập hợp những bức tranh thiên nhiên, những bức tranh sinh hoạt đời thường của người dân nước Nga. Đó là những bức tranh giàu màu sắc, giàu hình tượng được tác giả xây dựng một cách sống động nhất, tuyệt vời nhất, chân thực nhất.
(Khiếu Văn Hoạt – K2A)
Bình luận